In een tijd waarin klimaatverandering en grondstoffenschaarste ons dwingen snel over te schakelen naar een circulaire economie, bevindt de recyclagesector in België en Europa zich op een belangrijk keerpunt. Terwijl de regeringen op verschillende bestuursniveaus in België langzaam vorm krijgen, wijzen Mark Thys, Chief Operating Officer bij Renewi en Caroline Van der Perre, Co-Owner & Manager bij Raff Plastics, op de dringende uitdagingen. Uitdagingen die de toekomstige milieuministers onmiddellijk in deze legislatuur moeten aanpakken. Hun boodschap is helder en urgent: recyclagebedrijven spelen een essentiële economische en maatschappelijke rol. Ze willen die rol ten volle blijven spelen, maar dat kan alleen in een omgeving die hun economische activiteit ondersteunen. Zonder die ondersteuning dreigen België en Europa de koploperspositie te verliezen die ze afgelopen jaren met zorg hebben opgebouwd.  

Waar moeten de volgende milieuministers volgens jullie prioriteit aan geven? 

Caroline Van der Perre: De recyclagesector speelt een cruciale rol in de maatschappij en in de strijd tegen klimaatverandering, en daar zijn we bijzonder fier op. Maar, om ervoor te zorgen dat recyclagebedrijven hun volledige bijdrage kunnen leveren, is het essentieel dat we een gelijk speelveld hebben. Vandaag staan we voor grote uitdagingen, zoals oneerlijke concurrentie met primaire materialen en “recyclaten” uit Azië die niet aan dezelfde milieunormen voldoen als in Europa. Als de regelgeving niet overal gelijk wordt gehandhaafd, worden onze bedrijven benadeeld en komt de lokale verwerking en recyclage naar circulaire materialen in gevaar. 

Mark Thys: Het is ook essentieel dat de bestaande regelgeving uniform wordt toegepast voor de hele sector. Zo kunnen we ervoor zorgen dat alle bedrijven dezelfde normen naleven, of ze nu lokaal of internationaal opereren. Door eerlijke concurrentie te stimuleren, zullen Belgische bedrijven meer geneigd zijn te investeren, innoveren en lokaal werkgelegenheid creëren. Draghi, voormalig president van de Europese Centrale Bank, gaf in zijn recent rapport¹ over de toekomst van het Europese concurrentievermogen, ook het signaal dat een uniforme afval- en recyclagemarkt een sine qua non is om niet alleen competitief te zijn en te blijven, maar ook om de circulaire economie die de EU nastreeft, te realiseren.  

Bovendien, is het cruciaal om de administratieve vergunningsprocedures te herzien, die steeds strikter en moeilijker worden, terwijl overheden juist deze sector nodig hebben om afval en potentieel schadelijke stoffen te verwijderen. Zonder een verdergaande samenwerking ontbreekt de stimulans om verder te investeren. Het bijdragen aan de circulaire economie is onze missie, en wat we absoluut willen blijven doen. Maar, hiervoor zijn enkele maatregelen onmisbaar, waarover we in overleg willen gaan. Deze vormen een absolute prioriteit voor de toekomst. 

"Een gelijk speelveld is essentieel voor recyclagebedrijven om hun cruciale rol in de maatschappij te blijven spelen."

Jullie vermelden oneerlijke concurrentie met Azië. Kunnen jullie uitleggen wat dit betekent voor Belgische bedrijven?  

Caroline Van der Perre: De concurrentie met Azië manifesteert zich vooral door de invoer van gerecycleerde materialen tegen prijzen die lager zijn dan wat wij als lokale recycleerders in België kunnen aanbieden. Deze materialen niet aan de milieu- en sociale normen die wij in Europa hanteren. Dit creëert een aanzienlijk concurrentienadeel voor onze bedrijven, die aan veel strengere eisen moeten voldoen. 

Mark Thys: Dit schaadt niet alleen onze concurrentiepositie, maar het zendt ook een verkeerd signaal: dat milieubewust zijn optioneel is. Daarom roepen we toekomstige milieuministers op om een einde te maken aan deze oneerlijke concurrentie door op Europees niveau te pleiten voor beperkingen op importen die niet voldoen aan dezelfde normen.  

Jullie hebben het ook over de herziening van administratieve vergunningsprocedures. Waarom is dit zo belangrijk voor de sector? 

Mark Thys: De vergunningsprocedures in België zijn vaak lang, complex en duur. En het is recentelijk niet bepaald makkelijker geworden. Door wat soms op een heksenjacht lijkt, kunnen bedrijven ontmoedigd raken om lokaal te recycleren. Een dringende herziening van deze procedures is noodzakelijk om ze transparanter, efficiënter en beter afgestemd te maken op de realiteit van onze sector. Dit is helemaal geen pleidooi voor een ongereguleerd ‘Wilde Westen’, maar wel een urgente oproep om de toegang tot vergunningen eenduidiger te maken via sectoroverleg. Alleen op die manier kunnen we efficiënt investeren, onze afvalberg verkleinen én onze recyclagecapaciteit vergroten. Zo verminderen we onze afhankelijkheid van ingevoerde grondstoffen en versterken we de circulaire economie. 

Caroline Van der Perre: Dat is inderdaad een cruciaal punt. De vertragingen en de complexiteit van administratieve procedures remmen innovatie en de uitbreiding van recyclagebedrijven in België. Een eenvoudiger en voorspelbaarder proces zou bedrijven in staat stellen hun investeringen beter te plannen en hun concurrentievermogen te vergroten. Dit zou niet alleen de bedrijven ten goede komen, maar ook het milieu en de Belgische economie als geheel. 

"Administratieve vergunningsprocedures worden steeds strikter, terwijl overheden juist onze sector nodig hebben om afval en potentieel schadelijke stoffen te verwijderen. Zonder een verdergaande samenwerking ontbreekt de stimulans om verder te investeren."

Tot slot, welke boodschap willen jullie meegeven aan de toekomstige milieuministers? 

Mark Thys: Onze boodschap is simpel: creëer een investeringsvriendelijke omgeving voor recyclagebedrijven in België. Zorg voor een gelijk speelveld door de bestaande regels doelgerichter te maken en de normen te harmoniseren met die van Europa en daarbuiten. Dit stelt bedrijven in staat om lokaal en competitief te recycleren. Moedig recyclagebedrijven aan om in België te investeren; ze staan klaar en wachten alleen op de kans. 

Caroline Van der Perre: We vragen hen om concrete maatregelen te nemen ter ondersteuning van de recyclagesector in België. Dit hoeven ze niet alleen te doen: we gaan graag met hen rond de tafel zitten om samen oplossingen uit te werken die lokale afvalrecyclage bevorderen. Het heffen van een CO₂ taks op virgin materiaal kan een eerste stap zijn om oneerlijke concurrentie tegen te gaan. Door daarnaast de administratieve procedures te herzien, kunnen we België echt tot een koploper maken op het gebied van recyclage en circulaire economie. Dit is een kans die we moeten grijpen, niet alleen voor bedrijven, maar voor de hele samenleving.  

Zonder recyclagebedrijven, geen (circulaire) economie: klimaatverandering en grondstoffenschaarste vragen om snelle, doortastende actie. De toekomst van de recyclagesector – en daarmee de circulaire economie – hangt af van het beleid dat nu wordt gevormd.  

1 Mario Draghi: “Rapport over de toekomst van het Europese concurrentievermogen”, september 2024.